Το επάγγελμα του; Ο ίδιος και η σύζυγος του, έχουν περίπτερο. Η ταυτότητα του; Η αγάπη για την ζωή. Μας το δείχνει καθημερινά με τις φωτογραφίες που μοιράζεται μαζί μας, τώρα θα μας ταξιδέψει και στο παρελθόν του και στο όμορφο χωριό μας με την συνέντευξη του.

θα ήθελα να μου πείτε λίγα λόγια για εσάς. Πώς μεγαλώσατε; Πώς ήταν τα παιδικά σας χρόνια;

Είμαι ο Μπιλάλης Νίκος του Χρήστου και της Αφροδίτης. Γεννήθηκα στις 7/7 του 1958 στις Μηλιές, στο χωριό, δίπλα στο τζάκι και εκεί έζησα τα πρώτα 13 χρόνια της ζωής μου, έβγαλα το δημοτικό και πήγα και μία χρονιά στο γυμνάσιο του Δούκα χωρίς ιδιαίτερες επιδόσεις. Η ζωή στο χωριό ήταν ίδια όπως και όλων των άλλων παιδιών, σχολείο παιχνίδι και βοήθεια στους γονείς.   Στο χωριό λίγο πολύ, είμασταν όλοι στην ίδια κατάσταση. Οι συνθήκες ζωής ήταν δύσκολες, τα πιο πολλά χρόνια ζούσαμε χωρίς θέρμανση, χωρίς ηλεκτρικό, μοιραζόμασταν το ζεστό φως της λάμπας. Οι πιο πολλές οικογένειες ήταν πολύτεκνες, όλοι γύρω από ένα τζάκι προσπαθούσαμε να ζεσταθούμε. Το φαγητό ήταν περιορισμένο αλλά νόστιμο, η κατσαρόλα με τον τραχανά, μαγειρεμένο στο τζάκι στην πυροστιά, μας μάζευε η μανούλα και με το ίδιο κουτάλι από την κατσαρόλα μας έδινε από μία κουταλιά. Η κορυφαία λιχουδιά για μένα ήταν το ψωμί με άλειμμα, σε μια φέτα ψωμί που βάζαμε κάτασπρο λίπος από χοιρινό. Μερικές από τις αξέχαστες στιγμές που μου έρχονται τακτικά στο μυαλό μου, είναι η καμπάνα που χτύπαγε κάθε πρωί μιας και δεν είχαμε ξυπνητήρι για να πάμε σχολείο. Τα πρωινά που πηγαίναμε σχολείο, πέρα από την τσάντα, όσοι είχαμε παίρναμε και την καραβάνα και πηγαίναμε στα συσσίτια που λειτουργούσαν σε κάποια σπίτια. Θυμάμαι διάφορες στιγμές, το παιχνίδι στις γειτονιές, η διαδρομή με τα πόδια στο γυμνάσιο του Δούκα,  η κονσέρβα που δεν μπορούσα μερικές φορές να ανοίξω όταν πήγαινα στο χωράφι με τα πρόβατα, το πρώτο ραδιόφωνο, το πρώτο αυτοκίνητο, το φορτηγό του μακαρίτη του Αντώνη του Λέντζου, όλο το τελετουργικό όταν γίνονταν γάμος, οι λαμπαδηδρομίες, τα μοιρολόγια όταν είχαμε κάποιον θάνατο, η πρώτη βραδιά που ήρθε ηλεκτρικό στο χωριό και δεν κοιμήθηκα όλη τη νύχτα από τη χαρά, το κουβάλημα νερού από την Αύρα, όταν έβαζε φούρνο η μανούλα πριν το ψωμί που έψηνε την Κουλούρα του Λαδικού, που πήγαινα όταν σχολούσα από το σχολείο στον πατέρα στην κουμαριά που είχε καμίνι. Τον Μπαρμπαγιάννη,  που ήταν ξυλουργός  και έκανα το βοηθό του, πολλοί από το χωριό έφτιαχναν βαρέλια  για κρασί. Πόση εντύπωση μου έκανε ο τρόπος  που δημιουργούσαν  τα βαρέλια,  χωρίς μηχανήματα, το καμίνι του Χαλικιά, πού από ένα κομμάτι σίδερο  δημιουργούσε τόσα εργαλεία. Αν και μικρό το χωριό μας, είχε στην κάτω ρούγα ελαιοτριβείο, ατελείωτες ώρες χαζεύαμε όλο το τελετουργικό για να βγει το υπερπολύτιμο ελάχιστο λάδι. Οι πιο πολλές οικογένειες ήταν πολύτεκνες και φτωχές, με μικρά και σκόρπια χωράφια, οι πιο πολλές εργασίες γίνονταν με τα χέρια και οι μετακινήσεις ανθρώπων και προϊόντων με άλογα και γαϊδούρια. Έτσι και η δική μου επταμελής οικογένεια έδινε το δικό της αγώνα, καλλιεργούσε τα λίγα χωράφια, όπου μπορούσαμε βοηθούσαμε και εμείς σαν παιδιά. Θυμάμαι μια ωραία ιστορία,  όταν όργωνε ο πατέρας με το άλογο ένα χωράφι και  θα σπέρναμε καλαμπόκι. Με έβαλε πίσω από το άλογο να ρίχνω στο αυλάκι κάθε βήμα και ένα σπυρί καλαμπόκι, κάποια στιγμή κουράστηκα και του φωνάζω πότε θα τελειώσουμε, μου απάντα όταν τελειώσει ο σπόρος παιδί μου. Τότε εγώ βρήκα τη λύση, αντί για έναν έναν τον σπόρο, τα έριχνα με τη χούφτα, κάποια στιγμή που γύρισε και με πήρε χαμπάρι, ακόμη θυμάμαι τις φωνές του. Ο πατέρας ήταν και χασάπης, μεγάλωνε χοιρινά και μία φορά το χρόνο στην Αρχαία Ολυμπία γινόταν μία μεγάλη εμποροπανήγυρη, τα έψηνε στη σούβλα και τα πωλούσε, ακόμη έκαιγε καμίνια και έβγαζε κάρβουνο.

Ποια είναι η επαγγελματική σταδιοδρομία σας; Αντιμετωπίσατε δυσκολίες; Σήμερα έχετε πετύχει αυτό που είχατε στο μυαλό σας;

Πολλοί έπαιρναν το δρόμο της ξενιτιάς, κυρίως για Αθήνα, έτσι και από την δική μου οικογένεια ήμουν ο πρώτος πού ένα πρωινό βρέθηκα στον Πύργο, στο σταθμό των λεωφορείων και ασυνόδευτος έφυγα για Αθήνα. Εκεί με παρέλαβαν τα αδέρφια του πατέρα μου, όπου και με φιλοξένησαν στα σπίτια τους, σταδιακά ήρθαν και τα υπόλοιπα αδέλφια μου, με τον πατέρα και τελευταία η μάνα. Πήγα σε μία τεχνική σχολή για μηχανικός αυτοκινήτων και ο πατέρας με την μάνα ενοικίασαν ένα περίπτερο,  μετά από μεγάλο αγώνα καταφέραμε και αγοράσαμε ένα μικρό σπίτι όπου επιτέλους ζούσαμε πιο ανθρώπινα. Επαγγελματικά βοηθούσα στο περίπτερο, παράλληλα αγόρασα και μία άδεια ταξί, το οποίο λειτούργησα για μία δεκαετία. Παντρεύτηκα την Αριστέα Μαραγκού, αποκτήσαμε δύο παιδιά το Χρήστο και τον Γιάννη. Τα χρόνια πέρασαν έφτασε η στιγμή που ο πατέρας πήρε σύνταξη και έφυγε με τη μάνα για το χωριό, πραγματοποιώντας το όνειρο του να ξαναγυρίσει από εκεί που ξεκίνησε η ζωή του, παραχωρώντας μου το μερίδιο του στο περίπτερο. Δουλέψαμε σκληρά και εξελίχθηκε σε ένα από τα καλύτερα περίπτερα της εποχής εκείνης στον Πειραιά. Πριν περίπου 15 χρόνια δέχτηκα μία πρόταση να συμμετέχω στο στήσιμο μιας κινηματογραφικής θερινής αίθουσας στο Κατάκολο,  μου άρεσε η ιδέα και δέχτηκα. Έγινε πραγματικά ένας υπέροχος κινηματογράφος, στολίδι για την περιοχή. Στη συνέχεια ανοίξαμε και μία χειμερινή αίθουσα στην Αμαλιάδα. Από τη μία το υψηλό κόστος κατασκευής, από την άλλη το μειωμένο ενδιαφέρον του κόσμου γι’ αυτού του είδους τη διασκέδαση, έφτασε το τέλος. Την θέση των κινηματογράφων πήραν δύο κέντρα, υπέροχα κέντρα διασκέδασης. Στην αρχή όλα πήγαιναν πολύ καλά, από τη μία όμως το υψηλό κόστος της κατασκευής, από την άλλη λάθη, ασυνεννοησία, στην συνέχεια ήρθε και η βαθιά κρίση. Στην τσέπη δεν είχε μπει μία, πάλι καλά που είχα κρατήσει το περίπτερο και μπορούσα να βγάζω τα προς το ζην. Κατάλαβα πώς με τέτοιες συνθήκες ήταν αδύνατον να κατέβω στο χωριό.

Με τη βοήθεια και της συζύγου λειτουργούμε το περίπτερο, για δύο περίπου δεκαετίες, παρόλες τις μεγάλες δυσκολίες που έχει μία δουλειά στο πεζοδρόμιο με κάθε λογής κόσμου στην αρχή της συνεργασίας.

Ποια είναι η σχέση σας με το χωριό σήμερα;

Η σχέση μου με το χωριό σήμερα είναι αυτή που είχα όλα τα χρόνια, όταν μου δοθεί η ευκαιρία με μεγάλη χαρά κατεβαίνω. Ειδικά τώρα πού είναι η μάνα κάτω και λόγω ηλικίας χρειάζεται όσο το δυνατόν πιο πολύ επίβλεψη, δεδομένου ότι για να κατέβω στο χωριό κλείνω το περίπτερο. Προσπαθώ το χρόνο που είμαι εκεί, να τον μοιράσω λίγο με τα χωράφια, λίγο με πεζοπορίες με τον ορειβατικό του χωριού μας. Και φυσικά να τρέξω να βγάλω καμία φωτογραφία και να τραβήξω κάνα βίντεο, που είναι η αγαπημένη μου ασχολία.

Υπάρχει η νοσταλγία της επιστροφής στο χωριό;  Έστω μακροπρόθεσμα.

Περιμένοντας, όπου να ‘ναι, να βγω σε σύνταξη, το περίπτερο το έχει η σύζυγος και την βοηθάω, περιμένοντας να έρθει η στιγμή που επιτέλους θα κατέβω στο αγαπημένο μου χωριό, πράγμα που τόσο πολύ επιθυμώ! Όχι μόνο εγώ, όσο και η 86χρονη μανούλα μου. Μακάρι να τα φέρει έτσι η ζωή και να μπορέσω να ζήσω έστω λίγα χρόνια μαζί της, εκεί στον ίδιο χώρο που πριν 63 χρόνια με έφερε στη ζωή.

Πως αξιολογείται την κατάσταση στο χωριό σήμερα;

Η κατάσταση στο χωριό τώρα δυστυχώς είναι η ίδια που αντιμετωπίζουν τα πιο πολλά μικρά χωριά, λίγες είναι οι οικογένειες με νέους ανθρώπους, που αυτοί είναι που κρατάνε ένα χωριό ζωντανό. Αν εξαιρέσεις έναν Αύγουστο και το Πάσχα, που πραγματικά εκεί το χωριό γίνεται αγνώριστο, γεμάτο ζωή. Αρκετά από τα χωράφια είναι παρατημένα, πολλοί δρόμοι κλείνουν από τα βάτα, με δυσκολία περνάς. Αν τα πράγματα συνεχίζουν να εξελίσσονται έτσι, σίγουρα η κατάσταση θα είναι χειρότερη, κι αν λάβουμε υπόψη μας, ότι όταν φεύγουν και οι γονείς μας από τη ζωή, συνήθως εξαφανίζονται και τα παιδιά από το χωριό. Αν κάτι δεν συμβεί πού να κόψει αυτή την άσχημη πορεία. θα κυριαρχήσει η ερημιά και η εγκατάλειψη. Ένα πράγμα που δεν μου αρέσει, είναι ότι δεν υπάρχουν δραστηριότητες που θα αφορούν όλο το χωριό και όταν κατά καιρούς κάποιοι συγχωριανοί μας παίρνουν την πρωτοβουλία και διοργανώνουν κάτι, (έχουν γίνει  και πολύ σοβαρά, ωραία και πρωτότυπα πράγματα) δεν υπάρχει μεγάλη συμμετοχή. Πολλοί από τους συγχωριανούς μας, κάθονται από απόσταση και κοιτούν και το μόνο που κάνουν είναι να κάνουν κριτική για κάτι που ούτε καν μπήκαν στον κόπο να το παρακολουθήσουν ή να συμμετάσχουν και αυτές οι δραστηριότητες είναι αυτό που κάνει την ρουτίνα του χωριού να σπάει και να είναι και η αιτία να έρθουν επισκέπτες στο χωριό μας. Πού είναι τα πανηγύρια, πού είναι μία εκδρομή, πού είναι η αναβίωση κάποιων εθίμων, πού είναι μία πεζοπορία στις ατελείωτες ομορφιές στα πέριξ του χωριού μας και όχι μόνο αλλά με συμμετοχή. Είναι αυτές οι μικρές ή μεγάλες δραστηριότητες πού βοηθάνε τους ανθρώπους να ξεφεύγουν από την καθημερινή ρουτίνα και ένα χωριό να κάνει τη διαφορά. Όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος κατέβηκα στο χωριό, για το έλαιο μάζεμα, παράλληλα, όπου περνούσα και έριχναν συγχωριανοί μας ελιές σταμάταγα και τραβούσα φωτογραφίες και βίντεο, ο τρόπος που έριχναν τις ελιές ήταν κυρίως με ελαιοραβδιστικά. Πριν 25 χρόνια, πριν κατέβω στο χωριό να ρίξω ελιές, συζητούσα με κάποιους πελάτες από την Κρήτη τον τρόπο που ρίχνουμε τις ελιές, τους απάντησα με ράβδισμα με τα χέρια, με τα χτένια.  Μου λένε, «Είστε τόσο πίσω, χωρίς ελαιοραβδιστικό εμείς θα τις παρατάγαμε», πήρα λοιπόν την απόφαση και αγόρασα το πρώτο ραβδιστικό. Άγνωστο όχι μόνο για το χωριό μας, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή στο τέλος της ημέρας, όταν ανταμώσαμε στο καφενείο μας ρωτούσαν πόσα τσουβάλια μαζέψατε, εμείς 15, οι υπόλοιποι 5, άρχισαν να έρχονται να βλέπουν πώς λειτουργεί το μηχάνημα. Από τους πιο πολλούς συγχωριανούς έφαγα ένα δούλεμα, μου λέγαν κάνεις τον ξύπνιο, δεν είναι ο τόπος μας για τέτοια πράγματα, άλλο Κρήτη, άλλο Μηλιές.

Πιστεύετε ότι μπορούν να βελτιωθούν τα πράγματα στο χωριό;

Εγώ πού από τη φύση μου είμαι αισιόδοξο άτομο, θέλω και πιστεύω πως κάτι θα αλλάξει πώς ο τόπος που γεννηθήκαμε δεν θα ερημώσει. Το αν μπορεί να βελτιωθούν τα πράγματα αυτό δεν γίνεται από μόνο του, τα πράγματα συνήθως τα βελτιώνουν ή χειροτερεύουν οι άνθρωποι. Συνεπώς αν υπάρχει θέληση κι αν οι άνθρωποι εκμεταλλευόμαστε τις τυχόν ευκαιρίες που παρουσιάζονται, πολλά μπορεί να γίνουν προς το καλύτερο.

Τι θα θέλατε να δείτε να συμβαίνει στο χωριό ή στην ευρύτερη περιοχή;

Αυτό που θα ήθελα να συμβεί στο χωριό μου, όπως και στην ευρύτερη περιοχή, είναι να μη δω, αυτό που συμβαίνει σε άλλες περιοχές, εγκατάλειψη, κλειστά σπίτια, παρατημένα χωράφια, κλειστοί δρόμοι, να διανύεις χιλιόμετρα χωρίς να συναντάς άνθρωπο. Γιατί όσες ομορφιές και να έχει ο κάθε τόπος εάν δεν έχει ανθρώπους δεν έχει μέλλον. Και αυτό το λέω εγώ, που 50 χρόνια από τη ζωή μου τα πέρασα στους δρόμους και το πεζοδρόμιο για τουλάχιστον 15 ώρες κάθε μέρα, να έχω ανθρώπους πάνω από το κεφάλι μου, μια μόνιμη βουή από το αυτοκίνητα πίσω μου, τρέλα, τρέλα, τρέλα,. Ήταν στιγμές που έλεγα, θεέ μου δεν αντέχω, δεν θέλω  να μου μιλήσει άλλος, πια να μείνω λίγο με τον εαυτό μου, να σκεφτώ , να ταξιδέψει το μυαλό μου. Το αντίδοτο μου, σε αυτή την αφόρητη κατάσταση, ήταν αυτή η ησυχία του χωριού.

Τι θα συμβουλεύατε την νέα γενιά;

Ας κοιτάξουμε, τι μπορεί να κάνει και τι πρωτοβουλία να πάρει ο καθένας μας προσωπικά. Κανείς δεν περισσεύει και λίγο να μπορεί να προσφέρει για το χωριό, είναι πολύτιμο. Κλείνοντας, θα απευθυνθώ στη νέα γενιά του χωριού μας όπου κι αν βρίσκεται, η δική μου γενιά κάναμε την μέχρι τώρα διαδρομή μας, άλλος καλύτερα, άλλος χειρότερα, διδαχτήκαμε από τα λάθη μας, λίγα πράγματα μπορούμε να κάνουμε για το χωριό μας. Εσείς θα πρέπει να έχετε την όρεξη τη δύναμη και να χαράξετε το μέλλον στην προσπάθειά σας αυτή, εμείς γεροντότεροι με χαρά θα είμαστε δίπλα σας. Στην κρίσιμη αυτή συγκυρία, υπάρχουν ευχάριστα και ελπιδοφόρα νέα. Λίγους μήνες πριν, είχα την τιμή και τη χαρά, μαζί με άλλους συγχωριανούς μας, να είμαι καλεσμένος από τον συμπατριώτη μας Πάνο Γερμανό, όπου με μεγάλη χαρά μας μετέφερε την επιθυμία του, μέσω του Ιδρύματος  Φολόη, να βοηθήσει νέους ανθρώπους να κατέβουν και να ζήσουν στο χωριό, προσφέροντας σε αυτούς που έχουν όρεξη να δουλέψουν να δημιουργήσουν, προσφέροντάς τους κάθε δυνατή βοήθεια, το ποιες ακριβώς είναι οι σκέψεις του, είναι δημοσιευμένο και θα ξανά δημοσιευτεί το site του χωριού Μηλιές Ηλείας. Προσωπική μου γνώμη, είναι πώς είναι μοναδική ευκαιρία, που θα ζήλευε κάθε χωριό να είχε την τύχη να έχει έναν άνθρωπο που να έχει την όρεξη, χωρίς να υπολογίζει κόστος να στηρίξει νέους ανθρώπους, που σοβαρά ενδιαφέρονται να βελτιώσουν τη ζωή τους και να εξελιχθεί το χωριό μας και όχι να ερημώσει. Όλοι οι νέοι μας πρέπει να ενημερωθούν σωστά από τους ανθρώπους που έχει ορίσει το ίδρυμα για αυτό το σκοπό και όχι να ρωτάει ο ένας τον άλλον πώς του το μεταφέρανε και πώς το κατάλαβε. Πρώτα, λοιπόν, σωστή ενημέρωση, μετά σκέψη και απόφαση, αν μας ενδιαφέρει ή όχι.

Η νέα γενιά, εάν μάθει να λειτουργεί ομαδικά, να ενημερώνεται σωστά, να βοηθάει αυτόν που θέλει να ξεκινήσει μία καινούργια προσπάθεια, να τον ενθαρρύνει, να τον βοηθάει όπου μπορεί και όχι να περιμένει στη γωνία κι αν αποτύχει η προσπάθεια του τότε να το κάνει και τον έξυπνο. Πιστεύω, λοιπόν, πώς οι νέοι μας πρέπει να ενημερώνονται, να τολμούν, να κάνουν τη ζωή τους πιο εύκολη. Μόνο έτσι θα υπάρχει μέλλον για το χωριό μας.